دوره آموزشی ترسیم و نقشه خوانی مدارک صنعتی P&ID - PFD - BFD با AutoCAD P&ID

این دوره شامل دو بخش نقشه خوانی و سپس رسم مدارک فرایندی به کمک AutoCAD P&ID است.

مدارک فرایندی (BFD، PFD، P&ID و UFD)، دسته‌ای از مدارک مهم است که باید در مطالعات اولیه و راه‌اندازی یک واحد صنعتی طراحی شود. در واحدهای مختلف صنعتی، از مدارک یادشده برای نمایش عملکرد قسمت‌های گوناگون واحد صنعتی استفاده می‌شود. این مدارک، علاوه بر آن‌که نشان‌دهنده عملکرد بخش‌های مختلف واحد و ارتباط بین آن‌ها بوده، مبنایی برای طراحی مدارک ایزومتریک و پایپینگ واحد صنعتی هستند.

سیستم کنترل و ابزار دقیق و جلسات A HAzard and OPerability study (HAZOP) و HAZard IDentification (HAZID) واحد صنعتی نیز بر اساس این مدارک، طراحی می‌شود. طراحی یا تحلیل مدارک فرایندی و ترسیم آن، از وظایف مهم و قابلیت‌های یک مهندس شیمی طراح به شمار می‌آید. بدیهی است یک مهندس شیمی که این قابلیت‌ها را بیشتر در خود پرورش می‌دهد، در تیم طراحی پروژه از جایگاه مهم‌تری برخوردار خواهد بود.

برای رسم این مدارک، می‌توان از نرم‌افزارهایی همچون EDRAW، Microsoft Visio و Autodesk AutoCAD P&ID بهره برد. مقدمه کار با این نرم‌افزارها، آشنایی با مفاهیم اولیه نقشه‌خوانی و نقشه‌کشی مدارک فرایندی است. نحوه خواندن هر یک از مدارک یادشده، نیازمند تجربه و مطالعه است که در این دوره، در حد توان به این موضوع پرداخته خواهد شد. در این دوره، نسخه 2017 نرم‌افزار Autodesk AutoCAD P&ID به مهندسین طراح و سایر علاقه‌مندان به این نرم‌افزار، آموزش داده می‌شود.

چرایی لزوم آشنایی با مدارک فرایندی و فراگرفتن یک نرم‌افزار برای ترسیم این مدارک، یکی از پرسش‌های اساسی و اولیه‌ای است که برای مخاطبین دوره حاضر، پیش خواهد آمد؛ در ابتدا با ارائه توضیحی مختصر، به این پرسش، پاسخ داده می‌شود.
مدارک فرایندی (BFD، PFD، P&ID و UFD)، دسته‌ای از مدارک مهم است که باید در مطالعات اولیه و راه‌اندازی یک واحد صنعتی طراحی شود. در واحدهای مختلف صنعتی، از مدارک یادشده برای نمایش عملکرد قسمت‌های گوناگون واحد صنعتی استفاده می‌شود. این مدارک، علاوه بر آن‌که نشان‌دهنده عملکرد بخش‌های مختلف واحد و ارتباط بین آن‌ها بوده، مبنایی برای طراحی مدارک ایزومتریک و پایپینگ واحد صنعتی هستند.
سیستم کنترل و ابزار دقیق و جلسات A HAzard and OPerability study (HAZOP) و HAZard IDentification (HAZID) واحد صنعتی نیز بر اساس این مدارک، طراحی می‌شود. طراحی یا تحلیل مدارک فرایندی و ترسیم آن، از وظایف مهم و قابلیت‌های یک مهندس شیمی طراح به شمار می‌آید. بدیهی است یک مهندس شیمی که این قابلیت‌ها را بیشتر در خود پرورش می‌دهد، در تیم طراحی پروژه از جایگاه مهم‌تری برخوردار خواهد بود.
طراح مدارک فرایندی تا زمان اتمام مراحل اجرایی پروژه، مدام با سایر مهندسین تیم پروژه، تبادل اطلاعات خواهد داشت و می‌بایست ایشان را در تهیه سایر مدارک مهندسی یاری نماید؛ به‌طور مثال در مدرک فرایندی P&ID، اطلاعات زیر به نمایش گذاشته می‌شود که برای تهیه سایر مدارک فنی مناسب است:

   تعیین ارتفاع تجهیزات ← مقدمه طراحی و تهیه اصولی مدارک عمرانی
   طراحی سیستم کنترل واحد صنعتی و ارتباط‌های کنترلی سیستم کنترل و تجهیزات ← مقدمه طراحی مدارک کنترلی و فلسفه کنترل
   تعیین و نمایش سایز، جنس خطوط و اتصالات ← مقدمه طراحی نقشه‌های ایزومتریک و سه‌بعدی لوله‌کشی

برای رسم این مدارک، می‌توان از نرم‌افزارهایی همچون EDRAW، Microsoft Visio و
Autodesk AutoCAD P&ID بهره برد. مقدمه کار با این نرم‌افزارها، آشنایی با مفاهیم اولیه نقشه‌خوانی و نقشه‌کشی مدارک فرایندی است. نحوه خواندن هر یک از مدارک یادشده، نیازمند تجربه و مطالعه است که در این دوره، در حد توان به این موضوع پرداخته خواهد شد. در این دوره، نسخه 2017 نرم‌افزار Autodesk AutoCAD P&ID به مهندسین طراح و سایر علاقه‌مندان به این نرم‌افزار، آموزش داده می‌شود.
مدرک BFD چه نوع مدرکی است؟
نمودار جعبه‌ای فرایند، یک مدرک مقدماتی فرآیندی بوده که در آن مراحل مختلف فرآیند در یک واحد صنعتی (که شامل چند واحد و زیر واحد است) توسط بلاک‌هایی با خطوط جریان به‌هم‌ وصل‌شده، نمایش داده می‌شود. این مدرک، به‌صورت شماتیک فرآیند تولید محصول را به‌صورت موازنه جرمی کلی نشان می‌دهد. این مدرک، معمولاً در یک صفحه تهیه و در مطالعات امکان‌پذیری پروژه‌ها استفاده می‌شود و جزئیات فرایند در آن نمایش داده نمی‌شود. همچنین در این مدرک جعبه‌ها می‌توانند به هر شکلی باشند؛ اما معمولاً از دایره و مربع استفاده می‌شود.
مدرک PFD چه نوع مدرکی است؟
این مدرک، ماحصل طراحی پایه است که در آن طرح کلی جریان‌های مواد، دبی، دما، فشار و سایر مشخصات آن تعیین می‌شود. در این مدرک جزئیات تجهیزات لازم فرآیندی، جنس آن‌ها و موارد دیگر بیان نمی‌شود. تهیه و طراحی این مدرک وظیفه مهندسین شیمی است. این مدرک، توسط گروه‌های مختلف طراحی، به‌عنوان یک مدرک پایه و جهت تهیه راهنمای عملیات و آموزش اپراتورها استفاده می‌شود. در طول راه‌اندازی و عملیات واحد، نمودار فرایندی جریان، به‌عنوان مبنایی برای مقایسه طراحی و واقعیت استفاده می‌شود. مرحله بعد از آماده کردن نمودار فرایندی جریان، تهیه مدرک P&ID است.
مدرک P&ID چه نوع مدرکی است؟
این مدرک، توسط مهندسین فرآیند تهیه می‌شود و شامل جزئیات بیشتری از ارتباط بین مراحل، تجهیزات اصلی و فرعی و ابزار دقیق، جزئیات مورد نیاز برای طراحی و سفارش ساخت تجهیزات مکانیکی همچون ظرفیت، فشار، دبی ورودی و خروجی، دما و غیره است. به‌طور خلاصه این مدرک راهنمایی برای انجام طراحی‌های بعدی است. این مدرک همچنین به‌عنوان Process &Instrumentation Diagrams هم شناخته می‌شود.

این دوره شامل دو بخش نقشه خوانی و سپس رسم مدارک فرایندی به کمک AutoCAD P&ID است.

سرفصل ها

• آشنایی با مفاهیم اولیه
  • آشنایی با انواع نقشه ­های مهندسی PFD، P&ID و BFD (بررسی و تحلیل نمونه مدارک PFD، P&ID و BFD )
  • نقشه خوانی و علائم استاندارد مورد استفاده، آشنایی با نقشه LEGEND و SYMBOLS (بررسی نمونه مدرک LEGEND)
• آموزش مقدماتی AutoCAD
• آشنایی با محیط نرم‌افزار و چگونگی کار با آن (ترسیم یک نمونه مدرک P&ID)
  • ایجاد یک پروژه و سازمان‌دهی آن
  • ایجاد پوشه جدید
  • افزودن نقشه به پوشه‌ها
  • تنظیم ویژگی‌های نقشه
  • تنظیمات ابتدایی پروژه
  • فضای کاری P&ID (P&ID Workspaces)
  • پالت‌های ابزار (Tool Palettes)
  • اضافه کردن اجزاء (Component)
  • نمادها و اطلاعات اختصاصی برای اجزاء و خطوط
  • و سایر پنجره و محیط­های نرم افزار

مخاطبین دوره :

• مهندسین شیمی
  1. مهندس فرایند/ طراح (قسمت تحقیق و توسعه (R&D) پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، صنایع شیمیایی، شرکت‌های طراحی و غیره)
  2. اپراتور واحدهای تولیدی (پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، صنایع شیمیایی و غیره)
• مهندسین مکانیک
  1. آن دسته از مهندسین مکانیک که در واحدهای تولیدی (پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، صنایع شیمیایی و غیره) و یا شرکت‌های طراحی شاغل هستند.
• مهندسین برق
  1. آن دسته از مهندسین برق که در واحدهای تولیدی (پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، صنایع شیمیایی و غیره) و یا شرکت‌های طراحی شاغل هستند.

این دوره شامل دو بخش نقشه خوانی و سپس رسم مدارک فرایندی به کمک AutoCAD P&ID است.