مسدود کردن یک لایه تولیدی زمانی لازم است که ایجاد مشکلاتی در فرایند استخراج نفت یا گاز میکند. این مشکلات میتواند به دلیل نیاز به تعمیرات و نگهداری، از بین بردن لغزش زمین (landslide)، کاهش فشار آب موجود در چاه یا عملیات دیگر مرتبط با تولید و استخراج نفت باشد.
دلایل مسدود کردن لایه تولیدی:
مسدود کردن یک لایه تولیدی میتواند برای انجام بررسیهای فنی یا تعویض تجهیزات استخراجی نیز صورت بگیرد. برای مثال، در صورتی که یک تجهیزات استخراجی خراب شده یا نیاز به تعویض دارد، لایه تولیدی میتواند مسدود شود تا این کارها انجام شود.
همچنین، در بعضی از موارد، ممکن است لایه تولیدی با مشکلات جدی روبرو شود که برای حفاظت از محیط زیست و امنیت کارکنان، لازم است آن را مسدود کرد. به عنوان مثال، در صورت وقوع حادثهای مانند ریزش ماسه یا حمله جانبازان به چاه، مسدود کردن لایه تولیدی از جمله اقدامات ایمنی خواهد بود.
تجهیزات مورد استفاده برای انسداد یک لایه:
معمولاً در هنگام مسدود کردن لایه تولیدی، تکنیکهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد. برای مثال:
برای کنترل دبی چاه، میتوان از دریچه (valve) یا سامانه خودکار شیر برقی استفاده کرد تا جریان نفت متوقف شود.
در مواردی که نیاز به جلوگیری از ورود گازهای آتشفشانی یا آب به چاه هست، میتوان از منبع بازگشایی توسط سیم خاردار (wireline) برای مسدود کردن لایه تولیدی استفاده کرد.
روش های مسدود کردن یک لایه تولیدی:
پلاگها (Plugs): یکی از روشهای اصلی برای مسدود کردن لایه تولیدی استفاده از پلاگها است. این پلاگها میتوانند از مواد مختلفی مانند سیمان، پلیمرها، یا فوم (اسفنجی) ساخته شوند
پلاگ کنترلی جریان (Flow Control Plug): در این روش، پلاگی که از جنس مواد مختلفی مانند سیمان یا فوم (اسفنجی) ساخته شده است، درون لوله تولیدی چاه نفتی قرار میگیرد. این پلاگ میتواند جریان نفت یا گاز از لایه تولیدی را کنترل کند و به طور موقت جلوی جریان نفت را مسدود کند. در مواردی که نیاز به تعمیرات و نگهداری تجهیزات استخراجی یا ایجاد فشار تولید و استخراج بالا در چاه نیست، پلاگ کنترلی جریان میتواند مورد استفاده قرار بگیرد.
پلاگ ایزوله (Isolation Plug): در این روش، پلاگی که معمولاً از سیمان ساخته شده است، به عنوان یک بلاک ایزوله کننده در چاه قرار میگیرد. این پلاگ میتواند بین لایههای مختلف تولیدی قرار گرفته و جلوی جریان نفت یا گاز از لایههای غیرمورد نیاز را مسدود کند. بنابراین، با استفاده از پلاگ ایزوله میتوان به تفکیک لایههای مختلف در یک چاه نفتی پرداخت و تنها از لایههای مورد نیاز تولید کرد.
در زمان انسداد یک لایه باید دیگر لایه هاهم مسدود شوند؟
برای مسدود کردن یک لایه تولیدی، در بعضی موارد لازم است تولید از سایر لایهها را متوقف کنید. این امر معمولاً به دلیل تلاش برای جلوگیری از تداخل جریان نفت یا گاز بین لایههای مختلف است. وقتی که تولید از یک لایه متوقف میشود، فشار چاه به مرور زمان به طور قابل ملاحظهای کاهش مییابد و باعث میشود جریان نفت یا گاز از لایههای دیگر به آن لایه منتقل شود که در حال مسدود کردن آن است. این میتواند منجر به هدررفت مقدار قابل توجهی نفت یا گاز شود و در مواردی حتی ممکن است باعث فشار زیاد بر روی لایههای دیگر شود که کاهش تولید و از دست رفتن قابلیت تولید آینده را به همراه دارد. بنابراین، قبل از مسدود کردن یک لایه تولیدی، باید اقدامات لازم را برای تامین برنامهریزی مناسب در نظر بگیرید. ممکن است نیاز باشد لایههای دیگر را با استفاده از جریان الحاقی (backflow) یا سیستمهای تزریقی موقت مسدود کنید تا از تداخل جریانی جلوگیری شود. همچنین، باید توجه داشت که بازگشایی و آغاز تولید مجدد از لایه مسدود شده نیز نیازمند برنامهریزی و انجام عملیات مناسب است تا هیچ مشکلی برای لایه تولیدی یا دیگر لایهها ایجاد نشود.