طبقه بندی مخازن نفتی بر اساس مکانیسم تولید

طبقه بندی مخازن نفتی بر اساس مکانیسم تولید

وقتی نفت شکل گرفت و در مخزن تجمع یافت ، انرژی حاصل از فشار ، باعث می شود که گاز و آب هم ذخیره شوند. زمانی که از طریق چاه به مخزن برسیم ، از آنجایی که فشار چاه کمتر از فشار درون مخزن نفت است ، این فشار ( که ناشی از گاز یا آب و یا هر دو می باشد )، میتواند باعث شود که نفت از طریق چاه تا سطح زمین بالا بیاید. بنابراین یکی دیگر از راه های دسته بندی مخازن که مورد علاقه ی مهندسان تولید و مخازن است ، مربوط به مکانیسم تولید و چگونگی انتقال نفت از مخزن ، از طریق لوله ی بهره برداری به سطح زمین میباشد. سه مکانیسم کلی برای تولید وجود دارد که در ادامه به معرفی هر یک پرداخته شده است :
1 مخازن با محرک گاز محلول در نفت
 
بر حسب آنکه فشار و دمای مخزن چقدر باشد ، نفت موجود در مخزن، مقادیر متفاوتی از گاز را در خود حل میکند.گاز حل شده فقط زمانی می تواند از نفت خارج شود که فشار آن کمتر از مقدار مشخصی که بعنوان نقطه ی فشار حباب     شناخته میشود ، گردد. زمانی که چاه حفر می گردد ، اگر شرایط فشاری به گونه ای کنترل شود که فشار ایجاد شده کمتر از فشار حباب باشد ، گاز خارج شده از نفت منبسط شده و باعث می گردد نفت به سطح زمین برسد. این نوع مخازن که که انرژی لازم برای تخلیه ی نفت از طریق انبساط گاز محلول در نفت تامین می گردد. مخازن با محرک گاز محلول می گویند. این نوع مکانیسم بازده بالایی ندارد و فقط 15 تا 25 درصد نفت مخزن تخلیه میگردد.
 
2 مخازن با محرک کلاهک گازی
 
در بسیاری از مخازن ، در بالای سطح نفت ، گاز به صورت آزاد وجود دارد که کلاهک گازی یا گنبد گازی نامیده می شود. شکل این کلاهک گازی به صورتی است که باعث می شود در شرایط دمایی و فشاری مخزن ، فشاری بیشتر از حالت قبلی ، یعنی گاز حل شده در نفت ایجاد کند.
در بعضی مخازن ، انبساط این کلاهک گازی موجب می گردد که نفت مخزن از طریق لوله خارج گردد. اما در بیشتر مخازن ، گاز محلول در نفت نیز وارد کلاهک گازی می شود. بنابراین با افزایش حجم کلاهک گازی ، مقدار تولید افزایش می یابد. به این نوع مخازن که در آنها انبساط کلاهک گازی عاملاستخراج است ، مخازن با محرک کلاهک گازی می گویند. بازده این نوع مکانیسم بسیار بیشتر از حالت قبل بوده و بین 25 تا 50 درصد است.
 
3 مخازنی با محرک آب
 
در بسیاری دیگر از مخازن موجود که ساختاری عظیم و متخلخل و متصل دارند ، بخش کوچکی از آنها دارای نفت و گاز است. در این موارد بخش عظیمی از مخزن توسط آب نمک با فشار بالا اشغال شده است. در این حالت زمانی که چاه نفت حفر می گردد ، اختلاف فشار ایجاد شده باعث می شود که نفت یا گاز با فشار زیاد که حاصل از انبساط آب نمک است ، از طریق لوله از چاه خارج گردد. در این حالت حرکت آب نمک که باعث جابجایی نفت و گاز میگردد ، باعث میشود که نفت و گاز دچار افت فشار نشوند و انرژی این هیدروکربن ها حفظ گردد. مخازنی با این مکانیسم ، یعنی حرکت و انبساط آب نمک موجود در زیر نفت و گاز ، بعنوان مخازن با محرک آب شناخته می شود. این نوع مکانیزم بازده بالاتری داشته و میتواند تا 50 درصد مخزن را تخلیه کند. 

تهیه شده و گرداوری شده توسط شروین زواره ای