صنایع پائین دستی- پتروشیمی
۰ ۱۳۳۱ ۰ ۱۳۹۲/۰۵/۱۳ ۰۲:۰۹
مقدمهصنایع نفت به دو حوزه بالا دستی و پایین دستی تقسیم می‌شوند. صنایع بالادستی نفت شامل اکتشاف, استخراج و بهره برداری نفت خام میشود.صنایعی که از محصولات پتروشیمی و یا تولیداتپالایشگاه های نفت به عنوان مواد اولیه استفاده مینماید ،صنایع پایین دستی پتروشیمیشناخته مي شوند.پتروشیمی از دو کلمه پترو (petroleum =نفت) و شیمی(chemistry) تشکیل شده و به معنای شیمی نفت است. به عبارت دیگر پتروشیمی در مورد تبدیل فراورده‌های نفتی به محصولات پر مصرف بحث می‌کند. بر حسب تعریف ، صنایع پتروشیمی به صنایعی اطلاق میشود کهدر آنهاهیدروکربنهای موجود درنفت خامیاگاز طبیعیبه محصولات شیمیایی تبدیلمی‌گردند. امروزه پتروشیمی ، صنعتی بسیار گسترده و با فن شناسی پیچیده و فراورده های متنوع می‌باشد و در حال حاضر ، شماره محصولات پتروشیمی به هزارها می‌رسد.
از جمله این محصولات که همگی از مواد اولیه هيدروکربنی و طی یک رشته عملیات فیزیک- شیمیایی بدست می‌آیند، می‌توان انواع کودهای شیمیایی ، برخی از اسیدها ، بازها و نمک ها ، منومرها و پلیمرها ، ترکیبات آروماتیک و مواد واسطه و بسیاری از صنایع شیمیایی دیگر را نام برد. اهمیت محصولات پتروشیمی کاملا روشن است. فقط کافی است توجه شود که تولید محصولات کشاورزی ، تولید پارچه وپوشاک ، ساخت مسکن ، تولید مواد شوینده و پاک کننده و تولید داروهای مختلف بدون استفاده از محصولات پتروشیمی ، هرگز کفاف نیازهای رو به افزایش جمعیت جهان را نخواهد داد و مطمئنا بدون آنها زندگی بشر در ابعاد گوناگون ، به‌کلی مختل خواهد شد ازجمله مزيت‌هاي توسعه صنايع پايين دستي پتروشيمي را مي توان فعاليت كمتر، سرمايه‌گذاري كمتر، ارزش افزوده بالاتر ، اشتغالزايي بيشتر ، تنوع بيشتر محصولات و مخاطرات كمتر نسبت به صنايع بالادستي پتروشيمي ، برشمرد. صنایع پتروشیمی ازجمله صنایع مادر تلقی میشود و توسعه اقتصادی کشور را در زمینه‌های مختلف صنعتی وکشاورزی فراهم می‌آوردوبا توجه به اینکه گسترش این صنایع و کاهش واردات و افزایشصدور محصولات پتروشیمی مورد تاکید دولت است، اهمیت این رشته آشکار میشود. مي توان صنايع پائين دستي پتروشيمي رابه چند دسته زير تقسيم بندي نمود:صنايع لاستيك-صنايع پلاستيك-صنايع رنگ و رزين-صنايع توليد الياف مصنوعي-صنايع چسب-صنايع توليد مواد نساجي ورنگهاي نساجي-صنايع توليد روغنهاي صنعتي وموتور-صنايع توليدسموم سنتز وفرمولاسيون-صنعت توليد پودرهاي قالبگيري-صنعت شوينده هاي بهداشتيدر چرخه توليد نفت خام و گاز طبيعي تا تبديل آن به كالا‌هاي مصرفي توليد شده، فرآيند‌هاي شيميايي و پتروشيميايي متعددي بر روي اين مواد صورت مي‌پذيرد. هر اندازه تكنولوژي توليد و فرآوري پيچيده‌تر بوده و ماده توليدي به مرحله نهايي بازار مصرفي نزديكتر باشد، ارزش افزودة بيشتري را به دنبال دارد. از اين رو مي‌توان محصولات پتروشيمي را به دو دسته تقسيم نمود:
1- دستة اول، مواد پاييندستي هستند كه به بازار نزديكتر هستند و ارزش افزوده بالايي را همراه دارند. نمونه اين مواد, پليمر‌‌هاي مهندسي است كه به دليل شكل خاص توليد و كاربرد ويژه، گران‌قيمت‌تر بوده و داراي ارزش افزوده بالاتر نسبت به ديگر مواد پليمري مي‌باشند.
2- دسته ديگر محصولات پتروشيمي، مواد پايه‌اي هستند كه مواد حد واسط و خوراك واحدهاي پاييندستي را تشكيل مي‌دهند. امروزه, كشورهاي مختلف جهان براساس موقعيت و امكانات خود, از جمله دستيابي به دانش فني, مواد اوليه و منابع نفت و گاز ارزان, در زمينه‌هاي خاصي از پتروشيمي از جمله توليد مواد پايه و يا پاييندستي سرمايه‌گذاري مي‌كنند. در اين حوزه از صنعت نيز همانند حوزه‌هاي ديگر صنعت, كشورهاي پيشرفته به‌دليل توانمندي‌هاي مديريتي و تكنولوژيك, توليد مواد پاييندستي با ارزش افزوده بالا را براي خود انتخاب نموده و توليد مواد پايه با ارزش افزوده كمتر را به كشورهاي در حال توسعه واگذار نموده‌اند.ازجمله مشكلات صنعت پتروشيمي مي توان موارد ذيل رابرشمرد:
عضو فعال
کارشناس ارشد نمودارگیری از مخازن
