روش Vapex (Vapor Extraction) یک روش ازدیاد برداشت نفت است که در مخازنی با ویژگیهای خاص مانند ویسکوزیته بالا و تراوایی پایین استفاده میشود. در این روش، به جای استفاده از بخار آب، از گاز هیدروکربنی مانند گاز متانول استفاده میشود.
فرایند Vapex شامل دو مرحله است:
1. حلالگیری: در این مرحله، گاز حلال (مانند گاز متانول) به مخزن تزریق میشود. این گاز به خوبی با نفت ترکیب میشود و ویسکوزیته نفت را کاهش میدهد. به عنوان نتیجه، نفت قابل جابجایی تر میشود و تراوایی مخزن افزایش مییابد.
2. استخراج: در این مرحله، گاز حلال و نفت حل شده در آن به سطح بازیافت میشوند. با توجه به کاهش ویسکوزیته نفت، استخراج نفت از مخزن آسانتر میشود و به میزان بیشتری نفت قابل جابجایی تراکم میشود.
روش Vapex مزایایی مانند کاهش هزینههای انرژی و آب نسبت به روش SAGD دارد. همچنین، این روش قابل استفاده در مخازنی با تراوایی پایینتر از مخازن قابل استفاده برای SAGD است. با این حال، روش Vapex نیاز به طراحی دقیق و شبیهسازی هیدرودینامیکی دارد تا به خوبی عمل کند.
مزایا و معایب
مزایا:
1. کاهش هزینههای انرژی و آب: روش Vapex نسبت به روش SAGD هزینههای کمتری در مصرف انرژی و آب دارد. به عنوان مثال، در روش Vapex از گاز متانول به جای بخار آب استفاده میشود که نیاز به حرارت زیادی ندارد و همچنین نیاز به آب برای تولید بخار ندارد.
2. قابل استفاده در مخازن با تراوایی پایین: روش Vapex قابل استفاده در مخازنی با تراوایی پایینتر از مخازن قابل استفاده برای روش SAGD است. این به این معنی است که میتوان از روش Vapex در مخازنی با تراوایی کمتر و ویسکوزیته بالاتر استفاده کرد.
معایب:
1. نیاز به طراحی دقیق و شبیهسازی هیدرودینامیکی: روش Vapex نیاز به طراحی دقیق و شبیهسازی هیدرودینامیکی دارد تا به خوبی عمل کند. این ممکن است نیازمند هزینههای بیشتر در مراحل طراحی و شبیهسازی باشد.
2. محدودیتهای عملیاتی: روش Vapex ممکن است محدودیتهای عملیاتی داشته باشد. به عنوان مثال، در صورت نبود مناسب تزریق گاز حلال، ممکن است نتوان به خوبی ویسکوزیته نفت را کاهش داد و تراوایی مخزن را افزایش داد.
3. پتانسیل آلودگی زیست محیطی: استفاده از گاز هیدروکربنی مانند گاز متانول در روش Vapex ممکن است پتانسیل آلودگی زیست محیطی را داشته باشد. بنابراین، باید اقدامات مناسب جهت کاهش اثرات زیست محیطی این روش انجام شود.
روش ازدیاد برداشت به صورت Vapex (Vapor Extraction) دارای ویژگیهای زیر است:
1. استفاده از گاز حلال: در روش Vapex، برای افزایش تراوایی نفت و ازدیاد برداشت، از گاز حلال مانند گاز متانول استفاده میشود. این گاز حلال با نفت تماس میگیرد و ویسکوزیته آن را کاهش میدهد، که منجر به افزایش قابلیت جابجایی نفت در مخزن میشود.
2. کاهش نیروی برداشت: در روش Vapex، نیاز به استفاده از نیروی برداشت کمتری نسبت به روشهای دیگر ازدیاد برداشت دارد. این به دلیل کاهش ویسکوزیته نفت و افزایش تراوایی آن است.
3. کاهش هزینههای انرژی: استفاده از گاز حلال در روش Vapex باعث کاهش هزینههای انرژی مربوط به بخار آب در روشهای دیگر میشود. این به دلیل نیاز کمتر به حرارت برای تولید بخار آب است.
4. قابل استفاده در مخازن با تراوایی پایین: روش Vapex قابل استفاده در مخازنی با تراوایی پایینتر است. این به این معنی است که میتوان از این روش در مخازن با تراوایی کمتر و ویسکوزیته بالاتر استفاده کرد.
5. کاهش مخاطرات زیست محیطی: استفاده از گاز حلال در روش Vapex، باعث کاهش مخاطرات زیست محیطی نسبت به روشهای دیگر میشود. به عنوان مثال، استفاده از گاز متانول به جای بخار آب، کاهش نیاز به آب و احتمال آلودگی منابع آب را کاهش میدهد.
نتیجه گیری
روش ازدیاد برداشت به صورت vapex (Vapor Extraction) یک روش استخراج نفت و گاز طبیعی است که در آن بخار آب به عنوان محلول کننده استفاده میشود. در این روش، بخار آب از طریق چاهی به سطح زمین پمپاژ میشود و در مخزن زیرزمینی با نفت و گاز تماس میگیرد. در این تماس، بخار آب حرارت خود را به نفت و گاز منتقل میکند و آنها را از مخزن جدا میکند. سپس نفت و گاز جدا شده از طریق چاه برداشت میشوند.
نتیجه گیری از استفاده از روش vapex عبارت است از:
1. افزایش برداشت نفت و گاز: استفاده از بخار آب به عنوان محلول کننده میتواند منجر به افزایش برداشت نفت و گاز از مخزن شود. این روش میتواند بهبود قابل توجهی در بهرهوری مخزن داشته باشد.
2. کاهش وابستگی به انرژی: استفاده از بخار آب به عنوان منبع حرارتی در این روش، میتواند کاهش وابستگی به منابع انرژی فسیلی مانند گاز طبیعی یا نفت خام را فراهم کند. این موضوع میتواند در کاهش هزینههای عملیاتی مربوط به استخراج نفت و گاز تأثیرگذار باشد.
3. کاهش آلودگی محیط زیست: استفاده از بخار آب به عنوان محلول کننده در روش vapex میتواند به کاهش آلودگی محیط زیست نسبت به روشهای سنتی استخراج نفت و گاز کمک کند. عملیات استخراج با استفاده از بخار آب نسبت به روشهای دیگر، نسبت به تولید گازهای گلخانهای و آلایندههای دیگر کاهش قابل توجهی دارد.
به طور کلی، استفاده از روش vapex میتواند بهبود قابل توجهی در عملیات استخراج نفت و گاز داشته باشد، از انرژی فسیلی کمتری برای استخراج استفاده کند و به حفظ محیط زیست کمک کند.