انتقال حرارت در لولههای نفت و گاز، میتواند باعث افزایش کارایی سیستم و کاهش هزینهها شود. انتقال حرارت به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام میگیرد.
در انتقال حرارت مستقیم، حرارت به صورت مستقیم بین دو محیط انتقال پیدا میکند. به عنوان مثال، در یک ردیف لولههایی که نفت درون آنها جریان دارد، لولههای دیگری که جریان آب داغ دارند قرار داده میشوند. در این حالت، حرارت از آب داغ به نفت منتقل میشود و باعث افزایش دمای نفت و کاهش دمای آب میشود.
در انتقال حرارت غیرمستقیم، حرارت به وسیله یک ماده واسطه انتقال پیدا میکند. به عنوان مثال، در یک ردیف لولههایی که نفت درون آنها جریان دارد، لولههای دیگری که جریان آب دارند قرار داده میشوند. در این حالت، آب داغ از طریق لولههای خارجی به یک گرمکن (heat exchanger) منتقل میشود. در گرمکن، حرارت به نفت منتقل میشود و باعث افزایش دمای نفت و کاهش دمای آب میشود.
برای انتقال حرارت در لولههای نفت و گاز، از روشهای مختلفی مانند گرمکنهای لولهای، گرمکنهای شیشهای، گرمکنهای پرتویی و... استفاده میشود. همچنین، انتقال حرارت در لولههای نفت و گاز باید با توجه به شرایط خاص هر صنعت و سیستم انجام شود تا بهترین نتیجه به دست آید.
شرایط انتقال حرارت در لوله های نفت و گاز
شرایط انتقال حرارت در لولههای نفت و گاز بستگی به عوامل مختلفی دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:
۱- دمای نفت و گاز: دمای نفت و گاز درون لوله، باعث ایجاد تفاوت دمایی بین دو محیط انتقال میشود و انتقال حرارت را تسهیل میکند. همچنین، دمای نفت و گاز باید به گونهای باشد که از آسیب به لولهها جلوگیری شود.
۲- فشار نفت و گاز: فشار نفت و گاز درون لوله، باعث افزایش نقطه جوش و کاهش حرارت مورد نیاز برای انتقال حرارت میشود. بنابراین، فشار نفت و گاز باید به گونهای باشد که از آسیب به لولهها جلوگیری شود و در عین حال انتقال حرارت به بهترین شکل انجام شود.
۳- جریان نفت و گاز: جریان نفت و گاز درون لوله، باعث تسریع یا کندی انتقال حرارت میشود. به طور کلی، با افزایش سرعت جریان، انتقال حرارت به بهترین شکل انجام میشود. اما باید توجه داشت که افزایش سرعت جریان، میتواند باعث افزایش توربولانس و خطر خرابی و آسیب به لولهها شود.
۴- خواص فیزیکی و شیمیایی نفت و گاز: خواص فیزیکی و شیمیایی نفت و گاز مانند چگالی، ویسکوزیته، حرارت خاص و هدایت حرارتی، باعث تحت تأثیر قرار گرفتن انتقال حرارت میشوند. به طور کلی، با افزایش حرارت خاص و هدایت حرارتی، انتقال حرارت به بهترین شکل انجام میشود.
به طور کلی، شرایط انتقال حرارت در لولههای نفت و گاز باید به گونهای باشد که بهترین کارایی را فراهم کند و در عین حال از آسیب به لولهها جلوگیری کند. در این راستا، استفاده از تجهیزاتی مانند گرمکنهای لولهای، گرمکنهای شیشهای و گرمکنهای پرتویی، میتواند به بهترین شکل انتقال حرارت را فراهم کند.
انتقال حرارت در لوله های گازی
انتقال حرارت در لولههای گازی میتواند به دو صورت مختلف انجام شود: انتقال حرارت خوراکی و انتقال حرارت خارجی.
در انتقال حرارت خوراکی، حرارت به وسیله جریان گازها در داخل لوله انتقال مییابد. در این روش، گازهای گرم ورودی به لوله، حرارت خود را به دیواره لوله منتقل میکنند و سپس گازهای سرد خروجی از لوله عبور میکنند. این روش برای انتقال حرارت در فرآیندهایی مانند تبدیل گاز به مایع، جداسازی گاز از مایع و تغییرات جدولی استفاده میشود.
در انتقال حرارت خارجی، حرارت به وسیله یک منبع خارجی به دیواره لوله انتقال مییابد. در این روش، یک منبع حرارتی خارجی مانند یک گرمکن لولهای، به دیواره لوله وصل میشود تا حرارت به لوله منتقل شود. این روش برای انتقال حرارت در فرآیندهایی مانند خنک کردن گازهای گرم استفاده میشود.
علاوه بر این دو روش، روشهای دیگری مانند انتقال حرارت ترکیبی، که در آن حرارت به وسیله جریان گازها در داخل لوله و با استفاده از یک منبع حرارتی خارجی به دیواره لوله منتقل میشود، نیز وجود دارد.
در هر صورت، انتقال حرارت در لولههای گازی میتواند برای بسیاری از فرآیندهای صنعتی مورد استفاده قرار گیرد، از جمله در فرآیندهای پالایشگاهی، تولید و انتقال گازهای طبیعی، تولید و انتقال فرآوردههای نفتی، تولید برق و غیره.
گرم کن های لوله ای
بله، گرمکنهای لولهای (Pipe heaters) یکی از رایجترین تجهیزات برای انتقال حرارت در لولههای نفت و گاز هستند. این گرمکنها در واقع مجموعهای از المانهای حرارتی هستند که به طور مستقیم روی لولههای نفت و گاز نصب میشوند.
هدف اصلی گرم کردن لولهها در این روش، کاهش ویسکوزیته نفت و گاز درون لولهها و سهولت جریان آنها بهصورت خوراکی (با گرم کردن لوله در داخل) یا خارجی (با گرم کردن لوله در خارج) است. این روش در صنایع مختلفی از جمله صنعت نفت و گاز، صنایع شیمیایی و صنایع پالایشگاهی استفاده میشود.
در این روش، گرمای لازم برای گرم کردن لولهها به وسیله المانهای حرارتی که روی لولهها نصب شدهاند، اعمال میشود. این المانهای حرارتی میتوانند از نوع مقاومتی یا بازتابنده باشند. در المانهای حرارتی مقاومتی، جریان الکتریکی از طریق یک سیم مقاومتی عبور میکند و به دلیل مقاومت این سیم، گرما تولید میشود. در المانهای حرارتی بازتابنده، نور پرتوی به وسیله یک لامپ خاص از طریق یک لنز به داخل یک لوله انعکاس میشود و به دلیل جذب گرمایی مواد مختلف، گرما تولید میشود.
از مزایای استفاده از گرمکنهای لولهای، کاهش هزینههای نگهداری و تعمیرات لولهها و همچنین افزایش بهرهوری سیستم است. همچنین، گرم کردن لولهها باعث کاهش هزینههای انرژی مصرفی و افزایش عمر لولهها میشود. با این حال، در نصب و استفاده از گرمکنهای لولهای باید به عواملی مانند فشار و دمای نفت و گاز، مواد ساختمانی گرمکن و قابلیت دسترسی به منابع برق توجه کرد.
گرم کن های لوله ای در صنایع
گرمکنهای لولهای در صنایع مختلفی بهصورت گسترده استفاده میشوند. به عنوان مثال، در صنعت شیمیایی، گرمکنهای لولهای برای انتقال حرارت در فرآیندهای تولید مواد شیمیایی مانند پلیمرها، رنگها و رزینها استفاده میشوند. همچنین، در صنایع پالایشگاهی، گرمکنهای لولهای به منظور گرم کردن خوراک و تجهیزات مختلف مانند مبدلهای حرارتی و برجهای خنک کننده استفاده میشوند.
در صنایع غذایی و نوشیدنی، گرمکنهای لولهای برای حفظ دمای مواد غذایی و نوشیدنیها و همچنین برای تولید بخار برای پخت و پز و تولید بخشیدن به مواد مختلف، استفاده میشوند. همچنین، در صنایع داروسازی، گرمکنهای لولهای برای تولید مواد مختلف مانند محصولات فرمولاسیونی، انواع قرصها و کپسولها و همچنین برای انجام فرآیندهایی مانند تبدیل محصولات به صورت گرانول و پودر استفاده میشوند.
با توجه به نوع فرآیند صنعتی و نیاز به حرارت مورد نیاز در آن، ممکن است گرمکنهای لولهای با طراحی منحصر به فردی برای هر صنعتی تولید شوند.